Joker

Ik vroeg me af hoe ik deze recensie zou benaderen. Zou ik Joker vergelijken met eerdere Batman films, als een soort Joker vs. Joker. Of zou ik moeten doen wat de filmmaker graag zou willen, namelijk vergelijken met Taxi Driver? Ik kwam er niet uit. En daar zit nu net het probleem van The Joker.

De film refereert erg duidelijk aan Taxi Driver. Als een veel te nadrukkelijke knipoog vertelt de film meerdere malen dat de vuilophaaldiensten staken, wat op geen enkele manier relevant is voor het plot. Tijdens de opnamen van Taxi driver staakten de New Yorkse vuilnisdiensten ook, wat volgens critici een rauw portret van New York oplevert. Alsof we het niet doorhadden. We volgens immers een individu waarvan de geestelijke gezondheid langzaam vermorzeld wordt door de stad waarin hij woont. Joaquin Phoenix speelt de getormenteerde Arthur en hij doet dat fenomenaal. Arthur is in het begin van de film al een verschoppeling, die zijn support system steeds verder af ziet brokkelen (de sociale dienst wordt wegbezuinigd, medicijnen idem, hij raakt zijn baan kwijt). Hierdoor glijdt hij steeds verder af. Wanneer hij drie mannen neerschiet in de metro, wordt deze schietpartij in de media gezien als een daad van verzet tegen de rijke klasse van Gotham. Dit voedt Arthur, in plaats van berouw over zijn daad voelt hij zich meer en meer gerechtvaardigd. Tot slot schiet hij live op televisie een late night talkshow host neer waardoor in Gotham rellen uitbreken. De transformatie tot de Joker is compleet. 
Ik kan er niet omheen dat deze film gesitueerd is in het zogenaamde DC Universum, een wereld waarin New York Gotham City heet, het gesticht Arkham asylum en waar Trump Towers ook wel bekend staat als Wayne Enterprises. Een superheldenuniversum is altijd wat fluïde zodat elke nieuwe generatie verhalenvertellers opnieuw de helden en schurken kan vormgeven en je moet dus niet al te veel waarde hechten aan de verhalen die de vorige generatie al heeft verteld met hetzelfde karakter. Echter: Heath Ledger heeft in The Dark Knight zo’n verdomde goede Joker neergezet, het is lastig om dit zomaar los te laten. Zeker omdat de film ervoor kiest zich nadrukkelijk wel in dit universum te plaatsen en Batman er bij de haren bij te trekken. Dus daar komt-ie toch: Joker vs. Joker.

Ledger’s Joker kwam op mij niet over als een verschoppeling met een psychische stoornis. Ja, hij is niet goed bij zijn hoofd, maar is ook scherpzinnig en buitengewoon intelligent (soms tè, maar het plot moet vooruit geholpen worden). Die scherpzinnigheid mis ik bij de Joker van Phoenix. Nu is dat niet erg, Arthur is een eigen karakter met eigen motivaties. Phoenix maakt zich het karakter fantastisch eigen en deze twee geweldige Jokers kunnen wat mij betreft met gemak naast elkaar bestaan. De filmmakers hebben altijd aangegeven dat deze film los gezien moet worden van het hele Batman epos (dat moet ook wel, Ledger’s Joker kan qua leeftijd niet dezelfde persoon zijn als Phoenix’ Joker). 
Prima, maar dan moeten ze ook ophouden om Bruce Wayne er continu met de haren bij te slepen. Want ja hoor, de links met de Wayne-familie worden de kijker continu onder de neus gewreven. Er is zelfs een moment dat Arthur denkt dat hij het buitenechtelijke kind is van Thomas Wayne  en de halfbroer van Bruce (GODZIJDANK is dit niet het geval en is Arthur gewoon een loser met een naar verleden). En we moeten voor de hoeveelste keer de dood van zijn ouders zien? Een Batman sausje over een film gieten maakt hem niet noodzakelijk beter. 

Het is volledig terecht dat Phoenix een Oscar heeft gekregen voor zijn acteerprestatie in deze film. Ik zou alleen willen dat hij die erkenning had gekregen voor een betere film.